Zamek i klasztor

Wilhelm Zdobywca pokonując wojska króla anglosaskiego Harolda II Godwinsona w bitwie pod Hastings w 1066 roku ostatecznie przypieczętował inwazję Normanów na wyspy brytyjskie i koniec panowania Anglosasów. Wilhelm stając na czele nowego królestwa – Anglii, natychmiast zaczął organizować nowe władze. Obsadził hrabstwa własnymi zaufanymi ludźmi – szeryfami, którzy organizowali nową władzę, ściągali podatki, budowali nowe fortyfikacje. Nowy król nadawał ziemię swoim rycerzom.  Zarządził spis ludności i dobytku w całym królestwie, który miał być podstawą do ściągania podatków. Niebywale dokładny spis znany, jako Domesday Book pochodzi z 1086 roku i jest cennym źródłem historycznym opisującym ówczesną Anglię. Znajdujemy w nim również interesujące dane na temat Worksop i okolic.
Domesday opisuje osadę Wirchesop, jako osadę saksońską, w której znajduje się plac targowy, położoną w północnej części hrabstwa Nottinghamshire nazywanej przez nową władzę „Bernesedelaw Wapentake”. Stąd pochodzi dzisiejsza nazwa całego dystryktu (gminy) – Bassetlaw.  

Domesday informuje, że w czasie normandzkiej inwazji w osadzie rządził Saksończyk Elsi syn Caschina. W wyniku zakończonego klęską powstania Saksończyków przeciwko nowym władcom (1068 – 1070) Elsi stracił władzę a nowym Lord of the Manor at Worksop został normandzki baron Roger de Busli, który posiadał 86 dworów na terenie Nottinghamshire i 46 w Yorkshire a do tego jeszcze kilka w innych częściach królestwa. Roger rezydował na stałe w zamku w Tickhill i ufundował klasztor benedyktynów w Blyth. To właśnie on podjął decyzję o wybudowaniu w Worksop ufortyfikowań znanych pod nazwą Worksop Castle. Budowla powstała prawdopodobnie  w miejscu starych saksońskich zabudowań należących do saksońskich rządców miasteczka.
 Pierwszy zamek w Worksop był budowlą drewnianą i znajdował się w kwadracie obecnych ulic Newcastle Street, Bridge Street, Norfolk Street, Lead Street i Castle Street. Prawdopodobnie został postawiony na miejscu warowni pochodzącej jeszcze z czasów anglosaskich. Od początku dzielił się na dwie części: wzgórze zamkowe oraz dziedziniec z budynkami gospodarczymi. Całość otoczona była murem i fosą.
Zamek z kamienia w miejscu drewnianego postawił następca Rogera de Busli - William de Lovetot drugi normandzki Lord Worksop. William oprócz Worksop był właścicielem Hallam, Attercliffe, Sheffield, Grimesthorpe i Greasbrough. To właśnie on zapoczątkował szybki rozwój niedużego w tamtych czasach Sheffield, które dosyć szybko stało się głównym miastem w okolicy. Dlatego w historii znany jest przede wszystkim, jako założyciel miasta Sheffield.

William de Lovetot w 1103 roku ufundował klasztor zakonu Augustianów w Worksop kilometr na zachód od zamku. Od tego czasu życie w mieście skupione było wokół dwóch miejsc: rezydencji ziemskiej Worksop oraz opactwa.  Klasztor położony na obrzeżach wybudowany został prawdopodobnie na miejscu starej świątyni z czasów anglosaskich. De Lovetot zapisał mnichom  ziemię wokół klasztoru, młyn i stawy rybne.  Teren ten nazywany był przez mnichów Radford od słowa „red” (czerwony) i „ford” (bród). Nie mylić z miejscowością Redford położoną o wiele dalej na wschód. Nazwa Radford dla tego terenu przestała być używana dopiero na początku XIX wieku. Dosyć szybko Worksop zaczęło rozbudowywać się właśnie w stronę klasztoru wzdłuż obecnej ulicy Potter Street, choć duże niezabudowane pole pomiędzy Worksop a klasztorem pozostało przez wieki. Częścią tego obszaru jest dzisiejszy park wzdłuż Memorial Avenue. Opactwo zajmowało obszar na południe od rzeki Ryton, który wyznaczają dziś ulice Priorswell Road, Cheapside i Bracebridge.  Nad rzeką stał klasztorny młyn a w miejscu dzisiejszej ulicy Bracebridge znajdowały się stawy rybne. Centralnym miejscem opactwa był kościół. Oprócz niego znajdowały się tutaj: budynki gospodarcze, stodoły, domy mieszkalne, biblioteka, kuchnia i sala, w której mnisi przepisywali księgi. Jedna z ksiąg powstałych w Worksop Priory istnieje do dziś. Jest nią tzw. Psałterz Tickhill. Jest to powstały około roku 1300 bogato kolorowo ilustrowany manuskrypt zawierający Księgę Psalmów ze scenami z życia króla Dawida. Powstał w czasach, gdy przeorem klasztoru był opat John de Tickhill (stąd nazwa). Ten jeden z najstarszych zachowanych do dzisiaj angielskich manuskryptów znajduje się obecnie w bibliotece publicznej w Nowy Jorku w USA (New York Public Library). Jego kopię można oglądać w czytelni biblioteki w Worksop.

Na południowym skraju klasztoru wybudowano budynek dla pielgrzymów i podróżnych przybywających od strony Nottingham znany, jako Gatehouse z bramą wjazdową i dużą salą na piętrze gdzie przybysze mogli odpocząć i się pożywić. Znajdowała się tam również mała kapliczka. Gatehouse to jeden z nielicznych budynków opactwa, które zachowały się po dzień dzisiejszy.

Klasztor w Worksop był w tamtych czasach duchowym, edukacyjnym i kulturalnym centrum całego regionu. Na stałe mieszkało w nim dwudziestu mnichów z zakonu augustianów. Zakonnicy zajmowali się modlitwą, zarządzaniem budynkami gospodarczymi, przepisywali księgi, prowadzili nieduży szpital dla podróżnych oraz prowadzili szkołę dla chłopców z okolicy. Pracowali w młynie, który znajdował się w klasztorze oraz zajmowali się uprawą należących do klasztoru okolicznych pół. To oni rozpoczęli uprawiać w okolicy lukrecję, z której Worksop było znane aż do siedemnastego wieku. 

Mnisi z klasztoru w Worksop udali się z inicjatywy Williama de Lovetot do małej nieznanej wsi Sheffield, aby wybudować tam kościół filialny. W miejscu tej pierwszej świątyni stoi dziś jeden z najokazalszych zabytków Sheffield – katedra pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła (Sheffield Cathedral).

W Kościele pod wezwaniem świętej Marii i świętego Cuthberta w opactwie w Worksop zostali pochowani członkowie rodziny de Lovetot oraz ich następcy z rodzin Furnival i Talbot, hrabiowie Shrewsbury.

William de Lovetot miał czterech synów. Najstarszy z nich Richard odziedziczył posiadłości w Hallamshire wraz z Sheffield i Worksop. W 1151 roku Richarda de Lovetot odwiedził na zamku w Worksop król Anglii Stefan I. Ustalono wówczas fundację opactwa w pobliskim Rufford dwadzieścia kilometrów na południe od Worksop.  Następnie ziemie te należały do jego syna również Richarda a następnie do jego syna Williama. Jego córka Maud de Lovetot wyszła za mąż za normańskiego rycerza Gererda de Furnival (1175 – 1219) od tego czasu to on i rodzina de Furnival zamieszkiwała na zamku w Worksop.  Ojciec de Furnivala walczył wraz z królem Ryszardem Lwie Serce podczas krucjaty pod Akką w Ziemi Świętej. Gerard de Furnival uczestniczył w piątej krucjacie i zmarł w Jerozolimie w 1219 roku. Jego następcą w Worksop i Sheffield został Thomas de Furnival. Jego również bardziej od zarządzania swoimi posiadłościami w Anglii interesowały krucjaty. Podczas jednej z nich został zabity w Ziemi Świętej. Z krucjaty powrócił jego młodszy brat Gerard, który przywiózł ze sobą zwłoki brata, który został pochowany w kościele w Worksop. To on ufundował młyn przy klasztorze, aby w ten sposób upamiętnić swego brata. Gerard umarł nie pozostawiając potomka, dlatego następnym dziedzicem Worksop został jego brat Thomas Lord Furnival.